Inteligentni psychopaci bardzo chętnie wykorzystywani są w dziełach kultury do przekazywania treści o wielorakim zabarwieniu, są często pretekstem do zobrazowania ludzkich ułomności. Mogą być zarówno ujmujący jak i odpychający, budzić w czytelniku lęk, odrazę, ale i litość - nie rzadko też sympatię. Psychoza - rozsławiona przez kultowy film Alfreda Hitchcocka - to powieść poruszająca właśnie wątek choroby psychicznej oraz okrutnej zbrodni.
Młoda kobieta podejmuje brzemienną w skutkach decyzję, chcąc zawalczyć o lepsze życie u boku ukochanego, kradnie 40 tysięcy dolarów i wyrusza w drogę ku nowemu. Aby zgubić ewentualny pościg wielokrotnie zmienia samochody, jednak w końcu przychodzi zmęczenie. Błądząc w deszczu trafia do motelu położonego z dala od głównych dróg. Co prawda neon "Bates Motel" się nie świeci, ale postanawia zaryzykować i zapytać o wolny pokój. Właściciel robi na niej wrażenie osoby zagubionej, nieobytej z płcią piękną. Chętnie jednak przyjmuje jego zaproszenie na kolację do domu, w którym Norman mieszka z chorą matką. W pogrążonym w deszczu motelu, Mary chcąca znaleźć chwilę wytchnienia po długiej drodze amerykańskimi drogami, spotyka się ze swoim przeznaczeniem. Tymczasem śladem Mary rusza prywatny detektyw Milton Arbogast oraz jej siostra. Wszystkich połączy tajemnica zapuszczonego motelu Normana Batesa.Ta niewielkich rozmiarów powieść, łącząca w sobie motywy thrillera oraz kryminału, wprowadza czytelnika w nieoczywisty świat bohaterów, których losy tylko przez przypadek się splotły. Ten przypadek wyzwala w Normanie najgorsze cechy skomplikowanej osobowości. Dzięki ciekawie poprowadzonej narracji możemy wejść w świat mężczyzny samotnego, uzależnionego od toksycznej relacji z matką oraz cokolwiek niepokojących książek z gatunku ezoteryki i okultyzmu. Mężczyzny w gruncie rzeczy nienawidzącego kobiet równie mocno jak siebie samego. Odbija się tu wyraźnie problem purytańskiego wychowania, przeświadczenia o grzeszności płci pięknej oraz niezdrowych relacji z matką daleko wykraczających poza normę. Robert Bloch pisze w taki sposób, aby wyprowadzić czytelnika w pole, wywołać poczucie zagubienia i niepewności co do samego Normana Batesa jak i dalszej akcji. W żaden sposób nie narzuca czytelnikowi oceny moralnej czynów popełnianych przez bohaterów. Porusza kwestie społeczne takie jak odbiór choroby psychicznej przez społeczeństwo, ale i media, które żerują na taniej sensacji wykorzystując ludzką krzywdę dla własnego zysku. Powieść krótka, ale niezwykle klimatyczna i treściwa, pozbawiona bezsensownej paplaniny, nieprzeładowana nachalną symboliką.
Muszę jeszcze nadmienić, że Psychoza Roberta Blocha, ale i film Alfreda Hitchcocka oparty na tej powieści mają jeden jedyny minus, który jest analogiczny dla obu tych dzieł. Absolutnie nie wynika on z jakichś wad Psychozy i jej ekranizacji, ale zwyczajnie z jej konstrukcji. Czytając książkę po seansie filmu bądź odwrotnie - pozbawiamy się dużej dozy napięcia i finałowej niespodzianki. Ta niespodzianka działa, ale niestety tylko raz. Więc szczerze Wam powiem, że nie wiem, po którą wersję Psychozy sięgnąć w pierwszej kolejności. Ja widziałem najpierw film i myślę, że książka zadziałała na mnie przez to znacznie słabiej niż mogłaby. Co oczywiście w żaden sposób nie umniejsza jej wartości.
Jeszcze jedna sprawa - wydanie. Jak zawsze Wydawnictwo Vesper postarało się, aby książka była wydana w sposób cieszący oko. Ilustracje dodają całości klimatu, którego i tak nie brakuje, a posłowie Tomasza Kota w interesujący sposób wprowadza nas w świat motywów Psychozy i jej filmowego uniwersum.
INFO
Autor: Robert Bloch
Tytuł: "Psychoza"
Wyd.: Vesper, Czerwonak 2019
Il.str.: 224
Cena: 35zł
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz