Książek odwołujących się swoją tematyką do czasów II wojny światowej oraz przeżyć zwykłych ludzi podczas jej trwania jest nad wyraz wiele. Nie każdemu utworowi opisującemu okrucieństwa nie tylko walk zbrojnych, ale i codziennego życia pod okupacją dane jest zdobyć światowy rozgłos. Jeżeli się już to uda zwykle taka powieść trafia do kanonu światowej literatury stając się pozycją obowiązkową, którą nie sposób pominąć w swoich czytelniczych poszukiwaniach. Taką właśnie książką jest Malowany ptak Jerzego Kosińskiego.
Kosiński opowiada losy kilkuletniego chłopca, który po rozdzieleniu z rodzicami błąka się po Europie Wschodniej (w domyśle po Polsce) doświadczając przy tym wielu nieprzyjemności z racji swojego wyglądu. Chłopak ma śniadą cerę, czarne włosy i ciemne, brązowe oczy co w opinii napotkanych mieszkańców wsi upodabnia go do Cygana lub Żyda. Kolejne rozdziały powieści to kolejne etapy tułaczki chłopaka od wsi do wsi, gdzie spotyka raz mniej raz bardziej okrutnych, ciemnych i ograniczonych chłopów. Poziom zabobonności mieszkańców wiosek oraz stopień uprzedzenia do odmieńca jest tak ogromny, że chłopak nigdzie nie znajduje spokojnej przystani. Dopiero w momencie spotkania czerwonoarmistów prących na Berlin chłopak zaznaje względnego spokoju co staje się przyczynkiem do jego, w gruncie rzeczy przykrej, przemiany.
Malowany ptak, przynajmniej dla mnie, nie jest lekturą lekką. Ciężko było mi przeczytać trzy rozdziały pod rząd ponieważ naturalistyczne opisy okrucieństw popełnianych nie przez okupanta, a właśnie rodzimych chłopów były ciężko strawne. Zupełnie bezsensowne okrucieństwo zarówno w stosunku do ludzi jak i zwierząt, sceny gwałtów i pijatyk sprawiają, że pomimo świetnej narracji i ciekawej fabuły książka może być przykra w odbiorze. Przez sam sposób narracji oraz poruszenie tematu odmienności, inności w grupie Malowany ptak kojarzy mi się z Zabić drozda Harper Lee. Obie książki dobitnie wskazują nam ciemną stronę ludzkiej natury jaką niewątpliwie jest niechęć do odmienności zarówno tej bardzo namacalnej, jak wyróżniający się z tłumu wygląd, oraz tej mniej dostrzegalnej przejawiającej się w dokonywanych wyborach i wyznawanych przekonaniach.
INFO
Autor: Jerzy Kosiński
Tytuł: "Malowany ptak"
Wyd.: Albatros, Warszawa 2003
Il.str.: 288
Cena: ok 30 zł
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz