W historii świata na stałe zapisali się wielcy wodzowie, potrafiący zjednać poddanych, stanąć na ich czele i poprowadzić ich do boju. Wielcy stratedzy i mężowie stanu, ojcowie swoich narodów tacy jak Juliusz Cezar, Aleksander Wielki, Napoleon Bonaparte, Czingis-chan czy wreszcie Sulejman II Wspaniały rozpalają naszą wyobraźnie. Zachwycają sprytem i mądrością, przerażają okrucieństwem i brakiem skrupułów, bezwzględnym dążeniem do celu. Króciutka książka Jerzego S. Łątki Sulejman II Wspaniały i jego czasy... w telegraficznym skrócie przybliżają losy jednego z niezwykłych władców, którzy zajmują zaszczytne miejsce w historii świata ze szczególnym uwzględnieniem świata orientu.
Czasy panowania padyszacha Sulejmana to niewątpliwie dla Imperium Osmańskiego czas rozkwitu i niezwykłej wręcz prosperity - wspaniałe stulecie. Nic więc dziwnego, że współcześni Turcy nakręcili serial opowiadający właśnie o panowaniu Sulejmana nazywanego przez jemu współczesnych Prawodawcą, Cieniem Boga na ziemi. Władca ten, z racji swojej niezwykłej potęgi i licznych zwycięstw, sam siebie tytułował "korony król na świecie rozdającym". Nie jest to oczywiści miejsce, w którym porównywałbym serial do faktów historycznych zawartych w książce Łątki, wiem jednak, że jest wiele osób lubujących się w takim szukaniu dziury w całym. Książka powstała znacznie wcześniej niż wspomniany serial, a na naszym rodzimym rynku księgarskim jest jedną z nielicznych pozycji traktujących o Sulejmanie Prawodawcy, co może i powinno dziwić. Wszakże wiele elementów kultury sarmackiej, naszych strojów szlacheckich i uzbrojenia nosi orientalny, otomański sznyt - co sygnalizuje także Łątka w swojej pracy. Na samym wstępie zaznaczyłem, że jest to króciutka pozycja i niestety w związku z tym temat traktuje pobieżnie. Wiele ciekawych wątków zostało jedynie "polizanych" brak tu pogłębionego studium postaci, Łątka bardziej sygnalizuje pewne problemy niż je rozwija i omawia. A szkoda, bo sam wspomina o bogatej korespondencji między chociażby Sulejmanem a królem Polski Zygmuntem Augustem, czy Sułtanki Hurrem, u nas zwanej z racji pochodzenia Roksolaną, z królową Boną, zgromadzonej w polskich archiwach - aż prosi się żeby to zbadać!
No właśnie. Po przeczytaniu monografii Jerzego S. Łątki zostaje wielki niedosyt. Niestety trudno go pokonać przy pomocy źródeł polskojęzycznych. Autor porusza naprawdę wiele ciekawych tematów, jednak brak tu poważnej analizy. Odnosi się zarówno do obyczajowości jak i kultury i sztuki. Nie zabrakło opisów ważniejszych wypraw wojennych Sulejmana. Wszystko to okraszone jest dużą ilością, niestety nie zawsze adekwatnych, ilustracji. Dobrze że pisząc swoją książkę nie zapomniał o podaniu źródeł wykorzystanych podczas pracy nad dziełem. To znacznie ułatwia poszukiwania informacji na własną rękę.
INFO
Autor: Jerzy S. Łątka
Tytuł: "Sulejman II Wspaniały i jego czasy. Złota epoka muzułmańskiej Porty"
Wyd.: Bellona, Warszawa 2015
Il.str.: 266
Cena: 34,90 zł
