środa, 20 czerwca 2018

Wampiry i inne upiory

Wampiry to tak wdzięczny temat, że co jakiś czas dostajemy jakąś książkę bądź film (tudzież inne medium jak gra czy komiks) eksploatujące zupełnie nowe obszary bądź zwyczajnie przetwarzające znane nam już motywy i historie.

I nie ma w tym nic złego, popkultura to ciągle przeobrażanie i odkrywanie na nowo motywów często ogranych już do znudzenia. Sztuka w tym, aby przedstawić temat w sposób zajmujący i odkrywczy. W górach przeklętych. Wampiry Alp, Rudaw, Sudetów, Karpat i Bałkanów to publikacja, w której autor podejmuje temat występowania wampirów w kulturze popularnej. Sięgając do ludowych podań łącząc opowieści z różnych obszarów wspomnianych gór z historią regionu, kronikami, dokumentami, gotyckimi romansami czy znanymi każdemu filmami grozy przedstawia całe spektrum upiornych postaci.  

Wampir to z gruntu słowiański upiór, byt nieumarły żywiący się ludzką krwią, prześladujący zarówno prostych wieśniaków jak i zamożnych władców. Jego opis, pochodzący wprost z ludowych podań, opowieści przekazywanych w obrębie często tylko jednej wioski to zupełnie coś innego niż wizerunek hrabiego Drakuli - wytwornego księcia ciemności. To upiór bezmyślny i żądny krwi, niszczący często osoby z najbliższej rodziny. Jak to się stało, że taki potwór ewoluował w wampira znanego nam współcześnie? Bartłomiej Grzegorz Sala w bardzo sprawny sposób połączył informacje z ludowych podań z historią regionu, z którego one pochodziły by odpowiedzieć na to pytanie. Odwołuje się również do fascynacji wampirami, której uległy intelektualne elity tworząc na ich podstawie swoje dzieła. Ów elity, wprowadzając do szerszego obiegu figurę wampira, upiora żywiącego się krwią, ale już innego niż ten ludowy bezmyślny potwór, stworzyły zupełnie nową jakość - istotę intelektualnie i fizycznie lepszą od zwykłego człowieka. W górach przeklętych... to próba zrozumienia jak motywy ludowe, pochodzące z zapadłych wiosek, przenikały do umysłów myślicieli takich jak chociażby Goethe. I wszystko byłoby super gdyby nie to, iż Sala często poświecą więcej miejsca opisowi regionu, jego historii niż samym wampirom. Chwilami nudziłem się czytając kolejne, ważne dla budowania kontekstu, informacje o Serbii w XVIII wieku czy Wołoszczyźnie w XV wieku. Bynajmniej nie dlatego, że nie byłem tym zainteresowany, zwyczajnie autor opisał to w sposób jaki możemy pamiętać ze szkolnych podręczników, a szkoda.

Książka, na przykładzie konkretnych upiorów, jak zupełnie nieznane szerszej publice wampiry z Tomic czy Bolkowa oraz tych owianych złą sławą, skonsumowanych przez popkulturę już wielokrotnie, jak hrabina Batory, opisuje ewolucje postrzegania wampiryzmu. Wszystko podane jest w doskonałej graficznie formie, ilustracje autorstwa Justyny Sokołowskiej dodają publikacji klimatu. Obcowanie z tak wydaną książką to czyta przyjemność. Wydawnictwo BOSZ nie pierwszy raz pokazało, że można wydawać książki ciekawe i piękne zarazem. 

INFO
Autor: Bartłomiej Grzegorz Sala
Tytuł: "W górach przeklętych. Wampiry Alp, Rudaw, Sudetów, Karpat i Bałkanów"
Wyd.: BOSZ, Olszanica 2016
Il.str.: 240
Cena: 39,90 zł

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz

Niebezpieczne sny

Jedną z funkcji literatury, także tej młodzieżowej (a może przede wszystkim?), jest przekazywanie treści, które w jakiś sposób wpłyną na nas...